Evaluatie van samenwerking: de 4 wetten
Evaluatie is een belangrijk middel om een samenwerking gezond en goed te houden. Dat is in elke organisatie relevant, maar in een samenwerkingsverband nog meer. Je ziet elkaar doorgaans niet dagelijks, kent elkaar niet altijd goed en er zijn meerdere organisaties bij betrokken die te maken hebben met veranderingen. Dit kan ertoe leiden dat je elkaar verliest, elkaar niet begrijpt of dat het oog voor elkaars belangen vertroebelt. Evalueren is een zaak van alle partijen en daarmee van het samenwerkingsverband als geheel. Lees de vier wetten van samenwerkingen.
Het belang van evalueren geldt voor alle vormen van samenwerking. Samenwerken blijft nu eenmaal niet vanzelfsprekend goed gaan. Soms is er een duidelijk signaal, probleem of zelfs een conflict. Vaker is er zoveel beweging of verantwoordingsdruk binnen en buiten de samenwerking dat evalueren van de samenwerking helpt om de samenwerking te versterken. Het beleid wijzigt, er ontstaan nieuwe kansen, organisaties wijzigen, de groep deelnemers verandert, individuele deelnemers stappen uit en in de samenwerking. Vroeger of later ontstaat er altijd ‘samenwerkingsstof’ dat tot ons tot reflectie aanzet.
Waaraan moet een goede samenwerking voldoen?
Ieder samenwerkingsverband is ook onderhevig aan de wetten van samenwerking. Daarom zetten we een aantal van die wetten voor de evaluatie op een rijtje:
1. Doe het samen
Maak samen een analyse van eventuele problemen of issues in de samenwerking en kom samen tot verbetervoorstellen. Als je een externe begeleider inzet, zorg er dan voor dat je denk- en dialoogruimte creëert om je de analyse echt eigen te maken. De verbetervoorstellen zijn relevant voor de samenwerking, maar de dialoog die daarvoor plaatsvindt, is net zo belangrijk. Als je zo’n gesprek begeleidt, moet je ervoor zorgen dat de samenwerkende partijen zich kunnen vinden in de analyse.
2. Creëer de condities voor een echte dialoog
Creëer een sfeer en plek waar alle perspectieven en gezichtspunten besproken en gehoord worden, heb aandacht voor de uitgesproken en onuitgesproken woorden, erken de waarde van verschillen in de identiteit van de deelnemers, breng aannames en percepties in zonder een standpunt in te nemen.
3. Balanceer tussen draagvlak en daadkracht
In een samenwerkingsverband is uiteindelijk iedere organisatie autonoom en daarom is het vaak ingewikkeld om beslissingen te nemen. Het is dus balanceren: iedereen moet voldoende op basis van de gedeelde ambitie betrokken zijn. Het is belangrijk dat iedere partner de analyse en verbetermogelijkheden herkent en zich deze eigen heeft gemaakt, zonder daar zo ver in te gaan dat de energie weglekt of er zo’n veelzijdig verhaal uitkomt dat je met elkaar niet verder kunt.
4. Evalueer frequent en plan het in
In alle domeinen waarin wij komen, zijn mensen en organisaties druk. Evalueren is ook in samenwerkingsverbanden niet altijd een eerste reflex. Daarnaast wil het ook nog wel eens voorkomen dat het evalueren pas gebeurt als er gedoe is ontstaan. Te laat dus. Het is dus zaak om, in afstemming met je partners, een goede frequentie te vinden voor het evalueren en dit dan ook met elkaar in te plannen. Ook voor evalueren geldt: doe het vaak genoeg zodat je gedoe voor bent, maar voorkom dat je alleen over het samenwerken praat in plaats van het doet.