Het versterkende effect van netwerkimpact
Nu steeds vaker de vraag gesteld wordt wat deelname aan een netwerk oplevert, is het voor deelnemers goed te beseffen dat aandacht voor netwerkimpact op zichzelf al leidt tot meer impact. Het vergroot vaak ook de betrokkenheid en loyaliteit richting het netwerk. Maar hoe werkt dit precies? In een blog leggen we dit principe uit en geven we drie voorbeelden.
Door
Matthijs Hemink
Wat je met elkaar aandacht geeft groeit
Zicht op mogelijke verandering inspireert en enthousiasmeert. Door gewenste netwerkimpact op de agenda te zetten, ontstaat energie. Mensen denken bewust na over wat ze samen willen bereiken en wat daarvoor nodig is. Het onderwerp komt terug in overleggen en wordt zichtbaar in plannen en tastbaar in reflecties. Dat leidt tot meer betrokkenheid, andere keuzes en nieuwe verbindingen.
Een voorbeeld: vanuit een samenwerkingsverband passend onderwijs bleef het thema ‘inclusie’ lange tijd een multi-interpretabel en vrijblijvend begrip. Pas toen de gewenste impact werd besproken en geëxpliciteerd – wat verstaan we onder inclusie, hoe bevorderen we inclusie en wat vraagt dit van ons – veranderde de dynamiek. Sommige scholen begonnen met kleinschalige pilots rondom gemengde klassen. Andere onderzochten drempels in hun toelatingsbeleid. Leerkrachten vanuit het speciaal onderwijs zochten actief de verbinding met hun collega’s in het regulier onderwijs. Wat eerder abstract en diffuus was, werd concreet en richtinggevend. Simpelweg doordat het onderwerp aandacht kreeg, ontstond energie, eigenaarschap en handelingsrepertoire.
Zicht op impact geeft betekenis aan jouw (of ieders) bijdrage in de samenwerking
Gezamenlijke aandacht voor effect helpt om antwoord te geven op de vraag: waarom doe je wat je doet? Het maakt impliciete waarde expliciet. Het helpt deelnemers en organisaties om hun eigen rol en bijdrage te herkennen én te waarderen in het licht van een grotere collectieve opgave.
Een voorbeeld: een jongerenwerker, aangesloten bij een wijksamenwerkingsverband, begeleidt dagelijks tieners die dreigen uit te vallen op school. In de alledaagse drukte voelt zijn werk soms fragmentarisch en ad hoc. Maar tijdens een netwerkbijeenkomst klonk het treffende verhaal van een jongere met wie hijzelf ooit het eerste contact had gelegd. Dankzij de inzet van meerdere professionals – van schoolmaatschappelijk werk tot jeugdhulp – keerde deze jongere terug naar school, haalde zijn diploma en werd uiteindelijk zelf actief als rolmodel in de wijk. Het verhaal maakte indruk. Het liet zien hoe ogenschijnlijk kleine, dagelijkse interventies onderdeel kunnen zijn van een groter geheel. Dit gaf niet alleen voldoening, maar ook hernieuwde motivatie: hier doen we het dus voor!
Begrijpen hoe impact tot stand komt maakt de samenwerking effectief
Netwerkimpact kan complex en gelaagd zijn. Het ontstaat niet altijd lineair maar vaak via interacties, ontmoetingen en gedeelde inzichten. Juist daarom is het belangrijk niet alleen te dóen, maar ook te begrijpen wat gebeurt en waarom het werkt. Door samen te reflecteren op impact – wat zien we gebeuren, wat draagt bij, wat belemmert – ontstaat er een lerend effect.
Met elkaar gaan we patronen herkennen: welke interventies leiden tot succes? Wie levert welke bijdrage? Welke verbindingen blijken cruciaal? Dit inzicht helpt om gerichter te handelen, om te experimenteren met nieuwe vormen van samenwerking en om successen op te schalen.
Een voorbeeld: in een regionaal zorgnetwerk rond ouderenzorg analyseerden huisartsen, wijkverpleegkundigen en sociaal werkers gezamenlijk de casuïstiek van patiënten die vaak in het ziekenhuis belandden – met als gewenste impact dit te voorkomen. Ze ontdekten dat vertraagde communicatie en ontbrekende coördinatie de oorzaken waren. Ook werden signalen vanuit de wijkverpleging onvoldoende opgepakt.
Als oplossing stelde het netwerk een casemanager aan en introduceerde een digitale app voor realtime informatie-uitwisseling. Er kwamen er wekelijkse korte overleggen. Binnen zes maanden halveerden de ziekenhuisopnames voor kwetsbare ouderen. Door te spreken over gewenste impact en te begrijpen wat ervoor nodig was om deze tot stand te brengen, werd de samenwerking effectiever.
Bovenstaande voorbeelden laten zien dat aandacht voor impact kan werken als een vliegwiel. Het geeft focus in de samenwerking, enthousiasmeert deelnemende partijen en helpt om te komen tot werkende aanpakken. Waar netwerken soms blijven hangen in losse initiatieven die al jaren tot geen of weinig resultaat leiden, kan bewuste aandacht voor impact ervoor zorgen dat de samenwerking écht effectief wordt!
Meer lezen over netwerkimpact?
Deze blog is onderdeel van een serie verdiepende artikelen en blogs over Werken aan netwerkimpact. De vorige blog ging over het belang van een goede netwerkinfrastructuur. Of lees meer over de werking van het Netwerkwerkimpactmodel.