Bij bestuurders in de regio Leiden speelde de behoefte om meer overzicht binnen onderwijsnetwerken te creëren. Welke activiteiten vallen onder deze netwerken, zijn er mogelijk overlappende projecten, hoe kunnen we het ‘metanetwerk’ nog slimmer organiseren met elkaar?
Common Eye werd gevraagd om dit proces te begeleiden. Hierbij werd ingezoomd op de samenhang tussen drie grote netwerken (LEF, De Leidse aanpak en RAL/RAP). Al snel bleek dat binnen deze netwerken veel overlap van thema’s en bemensing bestond. Na een aantal sessies kregen we steeds beter in beeld hoe de netwerken in elkaar grijpen en hoe dat slimmer zou kunnen.
Wat waren de ervaringen van Sanne van der Linden, proceshouder van het LEF? Je leest het in onderstaand interview.
Sanne werkt als projectleider bij het centrum Onderwijs & Innovatie van de Hogeschool Leiden en is proceshouder van het Leiden Education Fieldlab (LEF): een netwerk mét fysieke locatie waar onderwijsprofessionals met passie en een actieve rol binnen het onderwijs samen kunnen sparren. Sanne kent het onderwijs van binnen en van buiten en heeft bijna alle functies die er zijn binnen een school al eens ingevuld. Daarnaast was ze betrokken bij de oprichting van twee basisscholen en wordt ze als expert veel gevraagd om mee te denken over de inrichting van lerarenopleidingen.
Wat willen we nou eigenlijk met elkaar?
Vanuit haar huidige rol bij het LEF hoorde ze steeds vaker het geluid dat Leidse onderwijsprofessionals door de bomen het bos niet meer zagen. “Leiden kent een prachtige en rijke onderwijsregio met veel mooie netwerken en initiatieven, maar wat er ontbrak was overzicht. Zo was er weinig zicht op overlap tussen activiteiten en werd er veel geïnvesteerd in interventies met relatief weinig bereik. Vanuit de bestuurders kwam steeds vaker de vraag: hoe ziet het speelveld er eigenlijk uit en wat willen we nou écht met elkaar?”
Partijen voelden zich voor het eerst écht gezien en gehoord
“We zijn toen op zoek gegaan naar een partij die ons kon helpen om dat beeld scherp te stellen. Daarbij zochten we een procesbegeleider met ruime kennis van netwerkdynamieken, die het proces als lerende ervaring kon insteken. Ik kende Esther Klaster van Common Eye al vanuit een eerder traject. Wat zij heel goed doet is dat ze theorie en praktijk op een hele prettige manier koppelt. We zijn dan ook met haar in zee gegaan. Esther heeft een eerste sessie georganiseerd waarin we alle netwerken en projecten hebben gevisualiseerd. Hierbij waren mensen vanuit heel verschillende netwerken betrokken. Wat mooi was om te zien: partijen voelden zich die dag voor het eerst écht gezien en gehoord. Eerlijk gezegd zijn we toen ook wel geschrokken: wat gebeurt er eigenlijk veel en wat weten we weinig van elkaar. Die sessie heeft veel inzicht, erkenning en bevestiging gegeven.”
Het risico is om kort door de bocht te gaan
“Dat smaakte naar meer. Samen met Esther hebben we vervolgens nagedacht over mogelijkheden om elkaar als netwerken verder te versterken. Onze neiging is altijd om snel vooruit te willen. Het risico is dan dat je kort door de bocht gaat en bijvoorbeeld een prachtige innovatie realiseert die beperkt blijft tot een heel klein speelveld, zonder aandacht voor kennisdeling en verbinding tussen organisaties. De kracht van Esther was dat ze ons heel bewust liet stilstaan bij verschillende mogelijkheden om samen te werken, op bestuurlijk, tactische en operationeel niveau, en wat dit zou betekenen voor alle partijen. We zijn toen met elkaar tot een aantal scenario’s gekomen die varieerden in intensiteit van samenwerking: van afstemming en coördinatie tot volledige integratie.”
Bestuurders voelden urgentie, dit was hét momentum
Concreet hebben het LEF en de Leidse Aanpak voor Talentontwikkeling (LATO) de handen verder ineen geslagen. “De tijd was rijp voor intensievere samenwerking: de bestuurders voelden urgentie om stappen te zetten en er waren wat positiewisselingen in aantocht waardoor dit hét momentum was. Het partnerschap is verbreed, er is nu één gezamenlijke stuurgroep voor beide netwerken en talentontwikkeling (de focus van LATO) wordt bijvoorbeeld een vijfde zichtlijn in het LEF. Momenteel denken we stapsgewijs na over verdere samenwerking en wat dit betekent op het gebied van organisatie, financiering en communicatie. Een volgende stap is om na de vervlechting van LEF en LATO weer verder te kijken naar hoe we de andere netwerken in het Leidse speelveld ook slimmer en effectiever kunnen organiseren.”
Niet alles dichttimmeren, bij een broedplaats hoort ruimte
“De projectleider van de Leidse Aanpak, een collega van de gemeente Leiden en ik hosten dit traject. Wat mij betreft is het de uitdaging om dienend te zijn aan de opgave en de ruimte te bieden die hoort bij een broedplaats. We hoeven niet alles procedureel vast te leggen en dicht te timmeren met elkaar. Onze samenwerking is echt een levend product geworden, met voldoende ruimte voor verdere ontwikkeling. Daarbinnen hebben we veel aandacht voor de rollen van sponsor, verkenner en verbinder. Deze theorie bleek in onze praktijk goud waard. Verkenners zijn gericht op de omgeving en het binnenhalen van ideeën, verbinders verspreiden die informatie binnen de eigen organisatie en sponsors legitimeren en faciliteren de verkenners en verbinders. Rollen die onmisbaar zijn om de samenwerking levend te houden en afspraken te laten landen in de organisaties.”
We zijn met veel partijen ...
“Wat we ook hebben geleerd: het Leidse speelveld is uniek in z’n soort. De Gemeente pakt een waardevolle rol en neemt onderwijsinstellingen op tijd mee in belangrijke ontwikkelingen. We zijn met veel partijen en stellen het belang van samenwerken voorop. Natuurlijk zijn er daarnaast verschillende belangen maar we houden ons gezamenlijke doel voor ogen: samenwerken aan kennisdeling en ontwikkeling binnen het onderwijs.”
Benieuwd naar onze werkwijze van de casus Leidse onderwijsnetwerken en wat wij voor jouw samenwerking kunnen betekenen? Je leest het hier.