Een kijkje achter de schermen van het schrijfproces
Ga er maar aan staan: met alle gemeenten komen tot een gezamenlijke visie. Adviseurs Ben Hammer en Sophie van der Spek begeleidden afgelopen najaar het schrijfproces van ‘De waarde van het sociaal domein’, een propositie van gemeenten aan het nieuwe kabinet. Hierin beschrijven de VNG, Divosa en de gemeentelijke netwerken hoe zij investeren in de grootste opgaven in het sociaal domein in samenwerking met de rijksoverheid. Collega Sophie blikt terug op wat zij in dit proces leerde. Lees haar lessen.
Hoe kom je met zóveel partijen tot de propositie De waarde van het sociaal domein? Sophie vertelt: “Dit was voor mij zo’n opdracht waarin alles samenkomt: samen iets moois maken met de inhoud op z’n scherpst, in een complex proces waarbij vooraf niet helder is wat de meest passende stappen zijn om te zetten en met wie. Iedereen vindt iets van je tekst, dus wie moet wanneer betrokken en wie bepaalt wat goed is? Er is al heel veel geschreven, dus wat is precies de toegevoegde waarde en wat willen we zeggen in deze propositie? Wanneer is het goed, en is dat alleen het einddocument of is er meer nodig?
Te midden van alle ideeën en vragen zorgden Ben en ik voor rust en veiligheid in de chaos. Dat deden we op gevoel en door strategisch te sturen op passende processtappen. Wat deden we nou precies? Deze inzichten bleven me bij:
1. Het eindresultaat reflecteert het proces. Schrijven is een creatief proces: er ontstaat iets dat er vooraf nog niet was. Hierin moet veel samenkomen, en dat vergt precisie en expertise. Die heeft niemand individueel, maar daarvoor brachten we in verschillende bijeenkomsten andere inhoudelijke dwarsverbanden bij elkaar. Uit dat samenbrengen ontstond ook de belangrijkste inhoudelijke boodschap van de propositie: er is nauwe samenhang tussen bestaanszekerheid, kansengelijkheid en gezond samenleven.
2. Alle inbreng is waardevol. We zagen alle betrokkenen als mede-makers vanuit hun inhoudelijke expertise en gedrevenheid. Iedereen die wilde, mocht dan ook meedenken. We brachten vanuit de gemeentelijke netwerken medewerkers uit alle hoeken van het land bij elkaar. Door online te werken, was dat praktisch haalbaar. Ook de vele schriftelijke reacties wogen we op waarde. Uit wat we vaker terugzagen ontstonden rode draden. Opvallende stokpaardjes toetsten we in gesprekken.
3. Niet iedereen kan het overal mee eens zijn. Vanuit eerdere trajecten met VNG en Divosa wisten we al: het gaat niet lukken iets te maken waar íedereen het volledig mee eens is. Dat weet iedereen; maar het helpt om het te blijven zeggen dat het een streven, maar een illusie is om iets te maken tot ieders tevredenheid. De gouden greep in de bijeenkomsten: iemand start met diens reflectie, en wie iets mist, voegt toe. Zo kom je ook in een grotere groep snel tot verdieping over waar je het over eens bent, en komt boven waar de open eindjes en vragen liggen.
4. Aan een kunstwerk gaan een heleboel kladjes en schetsen vooraf. Na een paar gesprekken in wisselende samenstellingen schreven we steeds een nieuwe versie waarvan we dachten: we zijn er nog (lang) niet, maar dit komt in de buurt. En in de laatste bijeenkomsten merk je dan dat je alleen nog aan het fijnslijpen bent. Dan weet je: we zijn er bijna. In de laatste versies werd steeds concreter hoe gemeenten gaan investeren in het sociaal domein en hoe dat er dan uitziet: het kan eenvoudiger, voorspelbaarder en meer vanuit verbinding met inwoners en samenwerkingspartners.
5. Je hoeft het niet alleen te doen. Natuurlijk, als procesbegeleiders leiden wij het proces, maar de verantwoordelijkheid voor de eindopbrengst is van de groep. Op een aantal vrijdagochtenden startten we de dag in de regiegroep met vertegenwoordigers van VNG, Divosa en de gemeentelijke netwerken. We bekeken waar we stonden en we deelden onze ideeën en zorgen met elkaar. Zo hielden we elkaar tijdens het proces scherp op wat nodig was. We voegden bijvoorbeeld last minute een extra bijeenkomst met partners toe om specifieke thema’s te verdiepen en haakten we al vroeg de communicatiemensen in voor een passend plan voor de lancering. Grootste les voor een soepele samenwerking: van elkaar weten wie je waarvoor moet hebben.”
Verder praten met Sophie van der Spek?
Of sparren
met Ben Hammer?
