Netwerkleiderschap is een belangrijk onderdeel van een vitaal netwerk. Er is vaak onduidelijkheid over deze term. Tuurlijk, een netwerk heeft een leider nodig, iemand die de dingen regelt. Maar met de term bedoelen we niet per se iemand die de leiding heeft, maar eerder mensen die interacteren en daarmee invloed hebben op het netwerk. Wij spreken bij netwerkleiderschap van verbindend leiderschap.
Netwerkleiderschap is een gedeelde verantwoordelijkheid
Partijen vinden in netwerken een flexibele vorm van samenwerken. We zien dat de activiteiten die partners met elkaar ontplooien zich gaandeweg ontwikkelen. Doordat er vaak geen duidelijke doelstellingen, rollen of verantwoordelijkheden zijn, kennen netwerken een grote mate van flexibiliteit. In één netwerk kunnen bovendien vele uiteenlopende – soms tegenstrijdige – perspectieven en belangen vertegenwoordigd zijn. Het deelnemen aan en verrijken van deze meer flexibele vorm van samenwerken vraagt een specifieke vorm van leiderschap: netwerkleiderschap.
Netwerkleiderschap is het resultaat van inspanningen van meerdere mensen in het netwerk. Deze inspanningen kunnen op verschillende plekken en door verschillende mensen worden ingevuld. Netwerkleiderschap gaat dus alle deelnemers in het netwerk aan; het is een gedeelde verantwoordelijkheid. Wanneer iemand in het netwerk zegt: ‘Ik vond al dat het niet lekker liep, maar het is niet aan mij om daar iets over te zeggen’, heeft hij netwerkleiderschap niet goed begrepen.
Netwerkleiderschap: de rol van netwerkleiders
Netwerkleiders spelen een rol in het op gang brengen en houden van de interactie door partijen te mobiliseren en te verbinden. Ze dragen zorg voor een levendige interactiestroom van waaruit gezamenlijke initiatieven tot stand kunnen komen. Het belangrijkste aandachtsgebied van deze netwerkleiders zijn de verbindingslijnen tussen organisaties, teams en mensen. Ze richten zich op de kwaliteit van de interactie en het samenbrengen van partijen in een betekenisvol proces. Voortgang boeken en concrete resultaten opleveren is daarbij belangrijk, maar de netwerkleider richt zich eerder op het faciliteren van de condities om tot gezamenlijk resultaat te komen, dan op de resultaten zelf.
In de whitepaper Netwerkleiderschap: werk maken van een gedeelde verantwoordelijkheid gaan wij uitgebreid in op de kenmerken van netwerkleiders en geven we handvatten voor leiders in netwerken om samenwerking te verbeteren.