Het omgevingsbewustzijn van organisaties is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Organisaties opereren niet meer op een eiland – alleen krijgen ze niet veel meer gedaan. Ze gaan allianties aan, ontwikkelen samenwerkingsverbanden en participeren in netwerken. Samenwerking is allang niet meer luxe; het is een absolute voorwaarde voor continuïteit. Dit gegeven heeft consequenties voor de manier waarop organisaties zich positioneren, ten opzichte van de opgaven waarmee zij zich verwant voelen en vervolgens ook ten opzichte van de partners waarmee zij zich willen verbinden.
Een samenwerkingsstrategie biedt organisaties houvast.
Samenwerkingsstrategie betekenis
De samenwerkingsstrategie is de verbinding tussen de organisatiestrategie van een organisatie en de individuele samenwerkingsrelaties die een organisatie aangaat of onderhanden heeft. Een samenwerkingsstrategie geeft inhoud en richting aan de uitvoering van organisatiestrategie in de verschillende samenwerkingsverbanden waar een organisatie bewust voor heeft gekozen. Tegelijkertijd beïnvloedt het de organisatiestrategie omdat het zowel de ontwikkelingen in de context als de resultaten van samenwerking een plek geeft in de strategie.
Aanleiding voor een samenwerkingsstrategie
In de strategie van organisaties krijgt samenwerking een belangrijke plaats. Tegelijkertijd is het zo dat partijen in het primair proces vaak al intensief samenwerken. Als dat succesvol en van belang is voor de continuïteit, dan beïnvloedt dat het nadenken over strategische keuzes. Zo zijn strategie en concrete samenwerkingsverbanden onderling verbonden en beïnvloeden ze elkaar wederzijds. Voor de uitvoering van je organisatiestrategie ben je immers afhankelijk van diezelfde partners. Zo krijgt samenwerkingsstrategie een prominentere plaats in het strategieproces. Samenwerking wordt zo steeds meer een realistisch strategisch alternatief ten opzichte van het klassieke fuseren of het op eigen kracht groeien om je doelen voor elkaar te krijgen. Samenwerken en strategievorming zijn steeds meer met elkaar verweven.
Een samenwerkingsstrategie creëert draagvlak
Een strategie geeft richting en houvast. Maar het biedt eveneens ruimte aan nieuwe ontwikkelingen en veranderende omstandigheden. De strategie geeft geen vaste antwoorden, maar functioneert als ankerpunt voor de organisatie om ook nieuwe vragen te kunnen beantwoorden. Wat is hierbij belangrijk? Verbinding en draagvlak! Al tijdens de totstandkoming van de strategie moet je de binnen- en buitenwereld betrekken.
Strategisch samenwerken wordt dynamisch
De resultaten van je samenwerkingen bepalen tevens de strategische keuzes die je maakt. Daarmee worden strategisch samenwerken een steeds dynamischer proces.
Een goede organisatiestrategie begint bij een realistisch zelfbeeld: wie ben ik, waar sta ik, wat is mijn ambitie en hoe zien anderen mij? Zonder een adequaat antwoord daarop, wordt besturen en dus samenwerken lastig. Uiteraard moet je ook goed om je heen kijken. Kijk naar trends en ontwikkelingen en wat die voor jou kunnen betekenen. Wanneer je weet wat je wilt bereiken, kun je deze vraag beantwoorden: ‘Welke doelen kan ik met anderen beter bereiken dan alleen: wat is mijn samenwerkingsstrategie?’ Verankering in de organisatiestrategie is van groot belang. Samenwerking is een belangrijk instrument, maar dient altijd een hoger doel. Betrokkenheid van de organisatie zorgt voor een samenwerkingsstrategie met draagvlak.
En wanneer je weet wat je wilt bereiken, kun je ook partners zoeken en per samenwerking een eigen strategie formuleren. De keuze voor de partners is cruciaal, waarbij geldt: ‘Beter veel samenwerken met weinig partners, dan weinig samenwerken met veel partners’. Daarmee wordt de strategisch samenwerken een dynamisch proces waarbij de interne betrokkenheid en de externe samenwerking een prominente plaats moeten hebben. Zo’n proces heeft de volgende kenmerken:
- genereert betrokkenheid bij medewerkers, bij partners en stakeholders.
- haalt de buitenwereld naar binnen, het daagt uit en inspireert.
- geeft samenwerkingspartners, stakeholders en financiers een duidelijke plek.
- maakt gebruik van kennis, feiten én van intuïtie en visie.
- is creatief, talig en beeldend.
Samenwerkingsstrategie in de praktijk
Een samenwerkingsstrategie kan langs verschillende wegen tot stand komen. De uitgangssituatie, de aard en stijl van de organisatie en de specifieke uitdaging op gebied van samenwerking zijn overwegingen die worden meegenomen bij het ontwerp van het proces dat moet leiden tot een samenwerkingsstrategie. De vorderingen die een organisatie inmiddels heeft gemaakt op het gebied van samenwerking spelen daarbij eveneens een rol.
In onze whitepaper ‘Samenwerkingsstrategie: een logische behoefte’ geven we handreikingen voor het bouwen van een succesvolle samenwerkingsstrategieën. We belichten daarin eveneens alle aspecten van een samenwerkingsstrategie.
De whitepaper is hier te downloaden.