Roel van der Heijden is ervaren netwerkleider van Health Impact Noord. Hoewel hij zijn hele loopbaan al in samenwerkingsverbanden en netwerken werkt, wilde hij zijn rol nog beter begrijpen om er nog meer grip op te krijgen. Ook was hij benieuwd naar ervaringen van andere netwerkleiders. Daarom heeft hij de leergang Professioneel interveniëren in samenwerkingsverbanden gevolgd. In een interview vertelt Roel over zijn rol als netwerkleider van een zoals hij het zelf noemt een veelkoppig samenwerkingsvraagstuk. Welke handvatten heeft hij gekregen?
Roel is sinds 2021 programmaleider van Health Impact Noord, ook Hi!Noord genoemd. Een strategisch samenwerkingsverband, opgezet vanuit onder andere het Universitair Medische Centrum Groningen (UMCG). Het richt zich op de maatschappelijke uitdagingen rondom zorg en gezondheid met een sterke focus op de rol van innovatie. Door betere en meer integrale samenwerking op noordelijke schaal beoogt het programma, versnelt bij te dragen aan de transitie van zorg naar gezondheid.
Verbinding tussen partijen
“Het huidige gezondheidsstelsel richt zich op ziektezorg en dat is op den duur onhoudbaar. Wij streven ernaar om gezondheid te bevorderen door op andere innovatieve manieren naar het gezondheidssysteem en de samenwerking in de regio Noord-Nederland te kijken. Ook kijken we goed naar hoe we bestaande innovatieve initiatieven kunnen verbinden aan de opgaven van de transitie”, vertelt Roel.
Om duurzame impact te maken is veel samenwerking nodig: aan zijn programma zijn inmiddels meer dan 30 noordelijke partijen verbonden. Dat zijn niet alleen ‘losse’ organisaties maar juist ook veel noordelijke netwerken. Roel beschrijft het als een veelkoppig samenwerkingsvraagstuk met kennis- en zorginstellingen, overheid, bedrijfsleven en inwoners: “We gaan altijd op zoek naar de verbinding tussen deze partijen.” Bovendien gaat het samenwerkingsverband voorbij de grenzen van de provincie, wat het niet makkelijker maakt.
Relatief nieuwe rol
Het vak van netwerkleider is een moeilijk te vatten rol. En al zien we de rol steeds vaker voorkomen in samenwerkingen aan maatschappelijke opgaven, het is een relatief nieuwe rol. Roel zit al jaren in deze rol en mag zichzelf best een ervaren netwerkleider noemen. Toch had hij er behoefte aan om zijn rol beter te begrijpen en er meer grip op te krijgen. “Ik weet dat ik best bekwaam ben als netwerkleider, maar waar hem dat precies in zit? Met deze onbewuste bekwaamheid wilde ik aan de slag. Mijn rol vraagt leiderschap. Waarom doe je de dingen zoals je ze doet? En dat geldt niet alleen voor mezelf maar ook voor anderen in de samenwerking.”
Via eerdere interacties met Common Eye vanuit het UMCG kwam Roel terecht bij de leergang Professioneel interveniëren in samenwerkingsverbanden. Inmiddels heeft hij de leergang afgerond. “Ik wilde de rol van netwerkleider verder uitbouwen. Ook wilde ik persoonlijk beter weten waar ik naartoe wil groeien.”
Ook had Roel de behoefte om mensen in vergelijkbare rollen te ontmoeten, die bij voorkeur ook bezig zijn met innovatietrajecten vanuit netwerken. Om te horen hoe andere netwerkleiders het aanpakken. “Het was erg fijn om ervaringen uit te wisselen met mensen van buiten mijn eigen netwerk en regio die met dezelfde vraagstukken te maken hebben. Het is leerzaam om casussen van andere deelnemers te horen.”
Het gebeurt in de tussenruimte
Wat vindt Roel het meest waardevol van de leergang? “Ik heb veel geleerd over de invulling van de rol van de netwerkleider. Dat netwerkleiderschap zich eigenlijk laat structureren in een palet aan rollen. Ik zag hoe we in mijn team deze rollen onbewust al verdelen. Ik realiseer me dat ik me hierdoor in een luxepositie bevind.
Roel heeft handvatten gekregen. “Het heeft me erg geholpen om meer woorden te krijgen. Ook heb ik geleerd dat ‘het gebeurt in het ondertussen, in de tussenruimte’. Eigenlijk ben je een soort beweging aan het leiden. En tijdens dat bewegen gebeurt er ongelofelijk veel tussen mensen, in de context. Daarop heb je lang niet altijd invloed, maar je kunt er als netwerkleider wel op leren anticiperen. Daar heeft de leergang me erg in geholpen.”
Daarnaast heeft de netwerkleider meer inzicht gekregen in de processen van het samenwerkingsverband. “We zijn erg geneigd om samen het gewenste eindresultaat van de samenwerking vast te leggen. Maar evenzo belangrijk is het gezamenlijk beschrijven van het proces om tot die resultaten te komen. Het gezamenlijk bepalen van de spelregels. Hoe willen we het met elkaar doen? Hoe willen we met elkaar werken? Samenwerken is makkelijk is het goed gaat, maar welke afspraken maken we voor als het even niet zo lekker loopt?”
Aan de andere kant benadrukt hij dat samenwerken mensenwerk is. Daarom is het belangrijk om mensen met elkaar te verbinden en in te zetten op het niveau van de betrekkingen, de relationele sfeer.
“Ik heb meer begrip gekregen voor de onderstromen. Soms zie ik de worsteling van mensen. Voor mij een trigger om in gesprek te gaan”
Mede door de bijdrage van gastdocent Joost Voerman realiseert Roel zich meer dan ooit dat in een samenwerking iedereen zijn of haar geschiedenis meeneemt: “Je moet rechtdoen aan die geschiedenis want je kunt er niet omheen. Hoe zijn we gekomen waar we nu zijn?” Om die reden gaat hij zich actief richten op een stukje ‘geschiedschrijving’ van zijn noordelijke samenwerkingsverband. Zodat eventuele nieuwe mensen in het netwerk ook snappen waarom de dingen gaan zoals ze gaan. “Ik had al wel het gevoel dat het belangrijk was en ik werd erdoor bevestigd.”
Onderstromen
Tot slot de vraag of hij na het volgen van de leergang op een andere manier naar de samenwerking kijkt. Hij moet even nadenken en vertelt dat hij meer begrip heeft voor de onderstromen van de partners in het samenwerkingsverband. Hij bedoelt daarmee dat iedereen met de beste bedoelingen in een netwerk zit, maar dat iedereen ook te maken heeft met zijn eigen achterban. “Soms zie ik de worsteling van mensen in mijn netwerk. Zeker omdat veel mensen het naast hun ‘gewone’ werk doen.” Door de casussen van de andere deelnemers is hem dat nog duidelijker geworden. “Voor mij is het een trigger om erover in gesprek te gaan als ik die worsteling signaleer.”
Roel sluit af met deze mooie zin: “We kunnen het niet meer alleen. De maatschappelijke vraagstukken waarvoor we staan, vragen om bewuste bekwaamheid op samenwerken. En daarom is het belangrijk om de rol van netwerkleider verder de professionaliseren.”
Tekst: Monique Krol
Leergang Professioneel interveniëren in samenwerkingsverbanden
Vanaf 30 mei 2024 start de volgende leergang.
Wil je meer weten over het programma en de docenten? Bekijk het hier en download de brochure.
