Hoofddocenten Janneke en Manon over de leergang Professioneel interveniëren in samenwerkingsverbanden
Samenwerken in complexe netwerken doe je er niet even bij. Inmiddels is het samenwerkingsvak een serieus vak. De leergang Professioneel interveniëren in samenwerkingsverbanden springt in op de behoefte om het vak verder te professionaliseren. Maar wat houdt de leergang precies in? In gesprek met hoofddocenten Janneke Steijns en Manon de Caluwé. Omdat ze zelf dagelijks samenwerkingsverbanden begeleiden, hebben ze goed inzicht in de behoeften en knelpunten van de deelnemers. “Het is een vak in ontwikkeling. Met elkaar zoeken we wat slimmer en beter kan.”
Wat waren de redenen om de leergang te ontwikkelen?
Manon: “Al vaak hadden we er al met de collega’s over gesproken: hoe mooi zou het zijn om vanuit Common Eye een verdiepende leergang over samenwerkingsverbanden te ontwikkelen? Maar door de waan van de dag bleef het bij dromen. Op een dag werd ik gebeld door een bekende die zelf advies geeft aan netwerken. Hoewel ze mij belde voor allerlei zaken, was zij degene die mij triggerde. Ze vertelde dat ze graag een leergang wilde volgen die de diepte in zou gaan over netwerken, maar dat die er niet was. Zij vroeg mij of wij niet een leergang wilden ontwikkelen. Ze vond dat wij daarvoor dé partij waren. Dat vonden Janneke en ik een uitdaging. Toen zijn we er serieus voor gaan zitten en zijn we bezig gegaan met de ontwikkeling van een leergang die vanuit allerlei perspectieven naar samenwerkingsverbanden kijkt. Met de eerste editie die in 2022 startte, hadden we direct een mooie groep met goede deelnemers.”
Waarom is de leergang alleen bedoeld voor ervaren netwerkleiders?
Janneke: “De leergang is voor mensen die hun sporen al hebben verdiend in samenwerkingsverbanden. Als netwerkleider, kwartiermaker, programmamanager of als bestuurder die in een netwerkcontext werkzaam is en daarvan afhankelijk. We gaan ervan uit dat je al beschikt over basiskennis en dat je je eigen casuïstiek inbrengt.
In de leergang gaan we voor meer verdieping van het theoretisch kader. Zaken die actueel zijn en die nu spelen. Maar het gaat verder dan kennis. Je moet het ook kunnen toepassen in de praktijk en doorvertalen naar je eigen vaardigheden, handelen en vakmanschap. En tot slot is het reflectieaspect van groot belang. Je moet kunnen reflecteren op je persoonlijk handelen. Ik zeg altijd maar zo: je bent zelf het belangrijkste instrument. Wat is jouw plek en positie binnen een samenwerkingsverband en hoe benut je die goed?”
Waarin onderscheidt de leergang zich van andere opleidingen die ook over complexe samenwerkingen gaan?
Manon: “Er zijn niet veel opleidingen over interveniëren in samenwerkingen en netwerken. Vaak is het meer een kennisgericht aanbod dat we zien. Met onze leergang gaan we eigenlijk voorbij aan die meer basiskennis en bewustwordingselementen. Wij gaan nadrukkelijk in op de persoonlijke rol en positie in het netwerk; jouw persoonlijk leiderschap en jouw interventiemogelijkheden. Welke stap kun jij nemen om impact te maken in het samenwerkingsverband? En je leert hoe je onbevangen kan kijken naar jouw gesprekspartners en hun standpunten. We zeggen wel eens gekscherend tegen elkaar dat onze leergang een soort wasstraat is om te doorleven wat een samenwerking is.
Wat de leerlang verder uniek maakt is dat we werken met gastdocenten die niet zozeer kennis komen brengen, maar die jou leren door de bril te kijken vanuit een bepaald perspectief. Dit zorgt voor een andere manier van kijken. Een voorbeeld hiervan is hoe je door een systematische bril kijkt naar een samenwerking.”
“Je bent zelf het belangrijkste instrument. Wat is jouw plek en positie binnen een samenwerking en hoe benut je die goed?”
Hoe kijken jullie naar de diversiteit van de groep? En is er onderling te leren van andere sectoren?
Janneke: “Diversiteit vinden we zeker belangrijk en ook op verschillende manieren. Bij voorkeur zitten er mensen in de groep vanuit verschillende sectoren. Op die manier leer je van elkaar. De patronen en dynamiek kunnen in allerlei sectoren op elkaar lijken, maar het perspectief – de manier hoe je naar een vraagstuk kijkt – kan heel anders zijn. De verschillen tussen bijvoorbeeld de zorg en de bouw zijn heel groot. Door te leren vanuit andere sectoren relativeer je ook je eigen dagelijkse beslommeringen een beetje: het venster wordt groter.
Maar we kijken ook naar een mix van functies. Zitten er mensen in vanuit de proceskant – met een onafhankelijke rol in een samenwerking – en mensen met een afhankelijke rol, zoals een bestuurder? Deze verschillen maken het interessant en leerzaam en er is een grote diversiteit aan casuïstiek die we uitgebreid bespreken. Daarom voeren we altijd eerst een oriëntatiegesprek met iemand die interesse heeft in de leergang.”
Er zijn nu drie edities van de leergang geweest. Wat vonden jullie zelf het meest leerzaam?
Janneke: “Manon en ik zijn natuurlijk docent van de leergang maar we voelen ons ook onderdeel van de groep. We begeleiden zelf ook allerlei samenwerkingsverbanden. Het samenwerkingsvak is een vak in ontwikkeling en er valt nog veel te ontdekken. Met elkaar zoeken we wat slimmer en beter kan. Ik leer veel van de wijsheid van groep. Wat zijn die elementen die ons verder helpen om het vak verder te professionaliseren? Wij ordenen de verhalen en ervaringen van anderen, zodat wij het weer kunnen verder brengen aan andere professionals.”
Manon: “Wij zijn al helemaal ‘doorleefd’ op dit vakgebied. Maar dankzij de leergang duiken we er zelf telkens opnieuw diep in. Het schaaft je eigen kennis en inzichten bij. Er valt altijd weer te leren. Het is aan ons om de verbindingen te leggen tussen gastdocenten, de diverse manieren van kijken en de casuïstiek.”
Wat zijn de verschillen tussen de training Leiderschap in samenwerken en de leergang?
Janneke: “De training is een korte tweedaagse basisopleiding waarin je de principes van ons samenwerkingsmodel leert en kijkt naar jouw rol daarin. Vooral bedoeld voor beginnende netwerkleiders. De leergang die ruim een halfjaar duurt, is veel intensiever. Er is veel tijd en ruimte voor reflectie, intervisie, toepassing op de eigen praktijk vanuit jouw eigen rol. Bovendien voegen de gastdocenten andere perspectieven toe. Dit maakt de leergang veel rijker.”
Ervaringen van deelnemers
Ben je nieuwsgierig naar de ervaringen van deelnemers van de vorige leergang? Lees hier de interviews met Wendy van den Berg en Roel van der Heijden.
De volgende leergang Professioneel interveniëren in samenwerkingsverbanden start op 22 mei 2025.
Wil je meer weten of de brochure ontvangen? Klik hier. Of neem contact op met hoofddocenten Janneke of Manon.
Janneke Steijns
Manon de Caluwé
