De VO-raad.
Per 1 januari 2019 is de VO-raad het project ‘Regionale samenwerking’ gestart, gesubsidieerd door het ministerie van OCW. Dit project komt voort uit het sectorakkoord VO, waarin de volgende ambitie beschreven staat: “Schoolbesturen werken in de regio samen aan het realiseren van hun maatschappelijke opdracht: een kwalitatief goed, dekkend en voor de regio adequaat onderwijsaanbod.” Opgaven binnen deze ambitie, zoals omgang met leerlingdaling, bestrijding van het lerarentekort en realiseren van passend onderwijs, vragen nadrukkelijk om regionale samenwerking.
Eén van de onderdelen van het project regionale samenwerking waren de zogenaamde ontwikkelgroepen. In vier ontwikkelgroepen gingen onderwijsbestuurders met elkaar aan de slag met hun eigen leeropgave. De centrale vraag die in iedere ontwikkelgroep werd gesteld, was: “Hoe doe je dat, gezamenlijk verantwoordelijkheid nemen voor …?”
De VO-raad was voor dit project op zoek naar externe ondersteuning voor het inrichten en begeleiden van de ontwikkelgroepen. Daarbij was een voorwaarde dat de opbrengsten vanuit de ontwikkelgroepen ook breder gedeeld zouden worden. De VO-raad koos voor Common Eye omdat wij naast procesbegeleiding ook inhoudelijke expertise op het gebied van samenwerking in huis hebben.
Om input te verzamelen voor het traject werden allereerst individuele gesprekken gevoerd met 25 bestuurders. Vervolgens werd een programma samengesteld bestaande uit vier bijeenkomsten voor iedere ontwikkelgroep. In de bijeenkomsten werd een mix aangebracht tussen kennisdeling, het bespreken van casuïstiek, intervisie en het praktische oefenen. Dit leidde tot inspirerende gesprekken en nieuwe inzichten. De VO-raad maakte van iedere bijeenkomst een verslag, waarin met name de dilemma’s en de inzichten werden vastgelegd.
Deze dilemma’s en inzichten werden door Common Eye en een team van de VO-raad geanalyseerd en geclusterd in tien reminders. De reminders bij samenwerken zijn, wat de naam al zegt, herinneringen aan aspecten in het samenwerkingsproces die soms naar de achtergrond verdwijnen, die we dreigen te vergeten. Tien reminders waarvan we weten dat ze nuttig zijn en de samenwerking echt verder kunnen helpen.
Als voorbeeld, één van die reminders is: dubbele loyaliteit is realiteit. Iedere bestuurder heeft te maken met een dubbele loyaliteit: een loyaliteit naar de eigen organisatie en een loyaliteit naar de regio. In veel gevallen versterken deze beide loyaliteiten elkaar, maar soms botsen ze. Dat betekent dat de juiste keuze vanuit regionaal perspectief niet de beste keuze is of soms zelfs negatief is voor de eigen organisatie. Het is lastig als één van de samenwerkingspartners het belang van de eigen organisatie voorop stelt. Het willen begrijpen van deze keuze, het verdiepen in het onderliggende dilemma en vervolgens met elkaar het gesprek aangaan, kan alleen als we accepteren dat het een dilemma is dat we niet kunnen oplossen of wegnemen. Er is geen sprake van goed of fout en er is geen eenduidige oplossing. De dubbele loyaliteit is realiteit en betekent dat je er met een elkaar een weg in zult moeten vinden. Dat kan soms betekenen dat je één van je partners ruimte moet geven om het eigen belang voorop stellen, zodat je hopelijk op een later moment stappen kunt zetten op de samenwerking en het regionale perspectief. Negeren van het dilemma daarentegen kan leiden tot verharding en het ontstaan van conflicten en gedoe.
De tien reminders zijn op verschillende manieren gepubliceerd en beschikbaar gemaakt. Er is een poster met tien cartoons, waarbij iedere cartoon een reminder verbeeld. Er zijn speaker notes op A6 formaat met een aparte kaart per reminder. Op de kaarten staan op de voorkant de cartoon en reminder en op de achterkant drie concrete vragen die betrekking hebben op de reminder en die het gesprek op gang kunnen helpen. Op de website van de VO-raad tref je een overzicht van de reminders, de vragen, de cartoons en per reminder een uitgebreide beschrijving.
Tot slot zijn er drie podcasts opgenomen met betrokkenen uit de ontwikkelgroepen; over de thema’s samenwerken & veranderen, het managen van belangen en het samenspel tussen bestuurder en RvT. Zo zijn de inzichten ook na afronding van de ontwikkelgroepen beschikbaar voor een bredere groep van onderwijsbestuurders en andere geïnteresseerden.
Soms is het voeren van het goede gesprek over samenwerking tussen bestuurders behoorlijk complex: je hebt in de regio vaak een geschiedenis met elkaar en het gaat over thema’s die ertoe doen, waarin iedere partij een eigen standpunt en positie inneemt. Het is dan belangrijk om de ander echt te willen begrijpen en soms even ‘uit de materie’ te stappen; om te reflecteren op het proces en het gezamenlijke belang. De reminders kunnen daarbij helpen.
“Samenwerking in het onderwijs komt niet alleen aan op inhoud, maar ook op proces en persoonlijke relaties. We hebben Common Eye gekozen omdat zij de balans kunnen vinden tussen proces en inhoud. Zij hebben de expertise en professionaliteit in huis om het leertraject te begeleiden. Als VO-raad zijn we blij dat de leden die deelnamen aan dit traject zijn geholpen en dat het traject tot resultaten heeft geleid waar de hele sector mee geholpen is.”
Ruben van Wendel de Joode.
Ruben van Wendel de Joode denkt graag met je mee.
In deze tweedaagse training gaan we in op alle aspecten van succesvol samenwerken in netwerken, allianties, ketens en andere samenwerkingsvormen, aan de hand van ingebrachte eigen cases. Jouw persoonlijk leiderschap binnen samenwerkingsverbanden staat daarbij centraal.
Professor Bronkhorstlaan 10
gebouw 92, Terrein Berg & Bosch
3723 MB Bilthoven
info@commoneye.nl
030 207 2020
Copyright © Common Eye®
KvK nr. 59329394
BTW nr. NL 853425243 B01
Rekening: NL92 ABNA 0588132020
Algemene voorwaarden
Privacyverklaring
