Bij uitstek dé favoriete cartoon van Ruben van Wendel de Joode, een van de oprichters van Common Eye. Wat illustreert de cartoon van de jongeman die zwetend en eenzaam balanceert op twee ijsschotsen? Een toelichting op dit fundamentele vraagstuk bij samenwerken: split loyalties.
In iedere samenwerking probeer je maximaal resultaat te boeken voor je eigen organisatie. Je gaat voor 100%. Iedereen die op grenzen tussen organisaties en veel met externe partners werkt, van bestuurder tot professional, weet echter dat je die 100% nooit bereikt. Houd je teveel vast aan de eigen belangen, dan is de kans groot dat de samenwerking mislukt. Maar met teveel weggeven kan je niet aankomen bij je eigen achterban. Hoe ver ga je mee? Voor je het weet zit je in die oncomfortabele en eenzame spagaat. De achterban zegt: Succes!
Met aardig gevonden willen worden maak je geen vrienden
Het grote gevaar van het balanceren tussen het eigen belang en het belang van de samenwerking is de neiging om te veel te willen verbinden met die ander en aardig gevonden willen worden. Regelmatig met het gevolg dat je meer weggeeft dan goed is. Resultaat: je wordt teruggefloten door je eigen organisatie. Je moet terugkomen op eerdere toezeggingen bij de samenwerkingspartner(s) en dat geeft je in één klap de titel ‘onbetrouwbaar’; vergif voor het vertrouwen! En dat terwijl je met beste intenties aan tafel zit…
Dat balanceren tussen eigen belang en het willen verbinden met anderen, begrijpt de eigen organisatie vaak niet. De cartoon verbeeldt dat door niemand naar die acrobaat in het midden te laten kijken. Het is niet voor niets dat wij in onze open trainingen over samenwerken vaak merken dat er een klik is tussen de deelnemers. Van professional tot bestuurder: het doet goed om van anderen uit andere sectoren te horen dat ook zij dagelijks aan het balanceren zijn en de twee ijsschotsen proberen te verbinden. Onze deelnemers leren van anderen wat deze positie van hen vraagt en zoeken samen naar oplossingen om hiermee om te gaan.
Expliciteren van het dilemma
De belangrijkste les om er zonder kleerscheuren vanaf te komen, zo hebben wij geleerd uit onze praktijk, is om het niet als eenzame activiteit te beschouwen. Een gegeven is dat iedereen in een samenwerking te maken heeft met split loyalties; iedereen heeft een achterban in de eigen organisatie die verwacht dat de samenwerking iets oplevert. Door het als een gezamenlijke opgave te zien in plaats van als een individuele opgave zoals de cartoon verbeeldt, kun je elkaar helpen. Dat vergt echter dat het dilemma expliciet besproken wordt; dat je de grote goochel act als het ware aan elkaar openbaar maakt. Vervolgens kun je als partners op zoek gaan naar creatieve oplossingen en slimme aanpakken om zowel de aan samenwerking recht te doen als alle achterbannen tevreden te houden.