In mei 2024 start een volgende editie van de leergang Professioneel interveniëren in samenwerkingsverbanden. Eén van de gastdocenten is prof. dr. Noelle Aarts. Noelle is hoogleraar ‘Socio-Ecologische Interacties’. Ze doet onderzoek en geeft les over hoe mensen en organisaties converseren over ingewikkelde kwesties die raken aan mens en natuur. Denk aan de stikstofproblematiek, de wolf in Nederland of de klimaatverandering. We spreken Noelle over haar bijdrage aan de leergang.
Je doet onderzoek naar conversaties tussen ‘andersdenkenden’ over ingewikkelde kwesties. Waarom vraagt dat om een eigen onderzoeksveld?
“De kwesties waarover we het hebben, neem bijvoorbeeld de komst van de wolf in Nederland, kennen niet één waarheid. Betrokkenen kijken er vanuit hun eigen gezichtspunt naar en dat kan tot heel uiteenlopende standpunten leiden. De één ziet de wolf als een verschijnsel van de natuur: wie zijn wij om hem tegen te houden wanneer hij zich vestigt? De ander ziet in de wolf een potentieel gevaar voor andere dieren: hij hoort hier niet. Als mensen vanuit totaal andere overtuigingen redeneren, kunnen zij het fundamenteel met elkaar oneens zijn. Voor iedere overtuiging is op zich wat te zeggen. Maar we zullen toch een koers moeten vinden met elkaar. De manier waarop mensen en organisaties dan met elkaar converseren is een belangrijk instrument.”
Waarom is dat zo?
“Dit zijn onderwerpen die de samenleving aangaan. We kunnen dit soort maatschappelijke debatten niet uitbesteden. Ook de politiek kan geen keuzes maken wanneer ze niet gedragen zijn of op begrip kunnen rekenen. Dan ontstaat er alleen nog maar meer frustratie of conflict, soms met polarisatie als gevolg. En dan zijn we verder van huis.”
Vaak hebben organisaties het gevoel: je vraagt nogal wat. De dialoog aangaan over gevoelige kwesties. Maar wat als de stakeholders of inwoners dan onrealistische eisen stellen?
“We moeten leren vertrouwen in het effect van een oprecht gevoerde dialoog. Onderzoek laat zien dat mensen wel degelijk kunnen instemmen met keuzes die niet hun voorkeur hebben. Als ze maar écht zijn betrokken, hun zorgen serieus zijn genomen, ze hebben kunnen meepraten. Dat is wat dialoog doet: mensen gaan openstaan voor ook andere gezichtspunten, begrip ontwikkelen voor de andere kant van de zaak en denken mee. Maar het is natuurlijk spannend, omdat het kan voelen als de ‘controle loslaten’.”
We moeten extra ons best doen, juist omdat er zoveel onbewuste patronen zijn die je niet zomaar doorbreekt.
Wat moet iedere netwerkregisseur of deelnemer aan een netwerken of samenwerkingsverband zich ter harte nemen?
“We besteden veel tijd aan de inhoud: onderzoek doen, plannen maken, keuzeopties afwegen. Maar heel weinig aandacht gaat uit naar de kwaliteit van het gesprek en het proces eromheen. Veel gesprekken verlopen helemaal niet zo goed. Daar is veel ruimte voor verbetering. Maar daarvoor moeten we extra ons best doen, juist omdat er zoveel onbewuste patronen zijn die je niet zomaar doorbreekt. Maar iedereen – of je nu gespreksleider of deelnemer bent – kan met eenvoudige handvatten al het verschil maken.”
Wat kunnen deelnemers aan de leergang verwachten?
“Hopelijk een energieke middag met veel praktische handvatten en praktijkvoorbeelden van hoe het wel of niet kan.”
Leergang Professioneel interveniëren in samenwerkingsverbanden
Vanaf 30 mei 2024 start de volgende leergang.
Nieuwsgierig naar het programma en de overige docenten? Bekijk het hier en download de brochure.