– INTERVIEW –
Metropoolregio Eindhoven is een samenwerkingsverband van 21 gemeenten in Zuid-Oost Brabant. Het heeft de ambitie om op het gebied van economische groei tot de top tien van de wereld te behoren. Dat is nogal wat. Maar in Eindhoven weet men allang: als je tot de top wilt behoren, kan dat alleen als je samenwerkt en een gemeenschappelijke agenda hebt.
Jannet Wiggers is directeur van de Metropoolregio Eindhoven. “De 21 gemeenten werkten al jaren samen, altijd op vrijwillige basis. Maar een aantal jaar geleden kregen we een wettelijke status op onder andere het gebied van verkeer en vervoer”, vertelt Wiggers. Er ontstond een samenwerkingsverband met een strakke structuur en organisatie. Die wettelijke status had betrekking op maar een gedeelte van de opdracht, maar de samenwerking werd daardoor iets van de organisatie en niet meer van de gemeenten zelf.”
Vrije keuze
Dat werkte dus niet. Daarom koos de Metropoolregio ervoor om terug te keren naar de basis. Hoe? “Gelijkwaardig. Vanuit vrije keuze. Elk vraagstuk zien als maatwerk met verschillende partners. Met het uitgangspunt dat alle gemeenten mede verantwoordelijk zijn voor de resultaten. Gemeenten moeten zelf beoordelen of de samenwerking ze wat oplevert en wat ze kunnen bijdragen”, licht Wiggers toe. De Metropoolregio Eindhoven bestaat uit 21 gemeenten, maar ook externe partners zoals onderwijs en bedrijfsleven (Triple Helix) werken mee aan de regionale opgaven. Er wordt niet meer gewerkt in vaste structuren. Per opgave bekijkt men welke partners mee doen, wie de bestuurlijk trekker is en welk proces men doorloopt. In Nederland komt deze vorm van netwerksamenwerking nauwelijks voor. “Daarom evalueren we dit jaar ook uitgebreid, houden we onszelf tegen het licht: draagt deze samenwerkingsvorm voldoende bij aan onze ambitie? En: doen we het op de goede manier?”, vertelt Wiggers. Het is heel belangrijk om dezelfde taal te spreken. “Daarvoor gebruiken we het model van Common Eye. Want je bouwt pas een relatie op wanneer je elkaars taal spreekt.”
Deelgenoot van succes
Het samenwerkingsverband werkt nu twee jaar op deze voet. “Het gaat goed, maar we hebben nog een weg te gaan”, glimlacht Wiggers. “De uitdaging is dat we met 21 partners te maken hebben en we toch slagkracht moeten blijven behouden. De samenwerking moet tot versnelling en niet tot vertraging leiden.” Daarom is het volgens haar van belang alle partners vanaf het begin deelgenoot te maken van het proces én het succes. “De partners moeten vertrouwen krijgen in deze werkwijze”, aldus Wiggers. Is het dan nog afhankelijk wie er vanuit de gemeenten deelneemt? “Jazeker”, bevestigt zij. Omdat deelname vanuit vrije wil is, voelen de vertegenwoordigers van de gemeenten zich verbonden met de opdracht. Wiggers: “We werken met mensen die betrokken zijn en dat zie je terug: ze komen trouw naar de bijeenkomsten. Ze brengen de gemeentelijke belangen mee, maar nemen ook de regionale boodschap mee terug naar de eigen gemeente. Je moet in zo’n verband dragers hebben die de samenwerking en de regionale ambities vooruit willen helpen. Maar die ook kritisch durven te zijn op het proces.”
Informeel en open
Binnen het verband heerst een open en informele sfeer. Bestuurders en ambtenaren communiceren met elkaar op gelijkwaardig niveau. En als het niet lekker loopt? “Dan gaan we naar elkaar toe. Een op een. Samen aan tafel. Omdat de sfeer vertrouwelijk is, kun je gemakkelijker achter elkaars problemen en wensen komen. Altijd in een open dialoog. Wiggers: “We proberen elkaar te helpen, elkaar te begrijpen. Pas dan kom je vooruit.”