Eerst zijn we met de gemeente in gesprek gegaan over welke samenwerkingscompetenties zij graag terug ziet in een project van deze aard en omvang. Uiteindelijk zijn er zes competenties gedefinieerd, waaronder betrouwbaar samenwerkingsgedrag, het nemen van gezamenlijke verantwoordelijkheid, adaptief vermogen en het omgaan met belangen. De zeven gegadigden kregen tijdens het assessment opdrachten op basis waarvan de assessoren het samenwerkingsgedrag konden observeren. De meeste opdrachten kwamen direct uit de samenwerkingspraktijk van dit type projecten.

Het mooie aan dit instrument is dat we het zo hebben ontworpen dat het assessmentrapport kan dienen als lerend instrument tijdens de PSU (Project Start Up). De uitkomsten zijn hiervoor mooie input. Zowel aannemers als de gemeente hebben hierdoor al vroeg in het proces ervaringen met elkaar opgedaan op basis van de bovengenoemde competenties. Hiermee staat de wijze van hoe de samenwerking vorm gegeven zal worden al vanaf de aanbesteding op het netvlies bij alle partners in het bouwteam.

Common Eye ontwikkelde een leergang op maat voor de medewerkers van de ambtelijke organisatie. De leergang bestond uit drie onderdelen. Allereerst een reeks met modules gericht op specifieke aspecten van samenwerken en procesmanagement. Denk bijvoorbeeld aan omgaan met belangen, aan dialoogvoering, of aan het maken van een goede aanpak voor het samenwerkingsproces. Het tweede onderdeel was gericht op het individu: het leren kennen van je eigen stijl en drijfveren, en het inzicht krijgen bij welke stijl of werkwijze goed bij jou past. In het derde onderdeel reflecteerden we op situaties uit de praktijk met behulp van intervisie. De leergang werd afgesloten met een tweedaagse simulatie om te ervaren in de praktijk. Deze simulatie werd ontwikkeld en begeleid door prof. dr. Sandra Schruijer, hoogleraar Organisatiewetenschap aan de Universiteit Utrecht en gespecialiseerd in de sociale psychologie van samenwerken. Ook voor andere onderdelen van de leergang werd samengewerkt, onder meer met Management Drives.

Een bestuursstijl ontwikkelen is geen panacee. In het verleden bepaalde de overheid vaak wat de resultaten moesten zijn. Samenwerken en ruimte bieden aan anderen brengt dilemma’s mee. Het betekent vooraf nadenken en dan loslaten. Hoe kun je je als overheid verantwoorden wanneer je niet precies weet wat er uit de samenwerking zal komen? Hoe kom je tot een goede balans tussen het publieke belang en de eigen belangen van organisaties? Hoe geef je ruimte aan anderen, maar zorg je wel dat maatschappelijke doelen worden gehaald of bepaalde waarden worden beschermd? We hebben gekozen voor een lerende aanpak. In de hele organisatie hebben we gesprekken gevoerd over wat dit betekent: met Statenleden, met het bestuur van de provincie, met medewerkers en professionals, en met samenwerkingspartners. Daarnaast hebben we goede en minder goede voorbeelden uit de praktijk besproken en vertaald naar lessons learned. Dit alles om een gedeeld beeld te krijgen van welke werkwijze past bij Ruimte voor Initiatief.